TMMOB MÝMARLAR ODASI SAMSUN ÞUBESÝ
BASIN AÇIKLAMASI
01-03-2021
BASINA VE KAMUOYUNA
Samsun Büyükþehir Belediye Meclisi 14.12.2020 Tarih, 2. Toplantý, 21. Birleþimi, 8. Maddesinde, Ýlkadým Ýlçesi Nazým Ýmar Planý F36b.22b paftasý, Uygulama Ýmar Planý F36b.22b.1c paftasýnýn bulunduðu alanda; 5393 sayýlý Belediye Kanununun 73. Maddesi kapsamýnda “ Kentsel Dönüþüm ve Geliþim Proje Alaný” olarak belirlenmesine karar vermiþtir.
Samsun Büyükþehir Belediye Meclisinin bu kararý Çevresel Etki Deðerlendirme (ÇED) komisyonumuzun 06.01.2021 tarihli toplantýsýnda görüþülmüþ, yapýlacak Kentsel Dönüþüm hakkýnda yeterli bilgi olmadýðýndan dolayý deðerlendirme yapýlamamýþ, Büyükþehir Belediye Baþkanlýðýndan bilgi alýndýktan sonra konunun deðerlendirilmesine karar verilmiþtir.
Büyükþehir Belediye Baþkaný ile konu hakkýnda 15.01.2021 tarihinde görüþülerek belirlenen alanýn neresinde nasýl bir dönüþüm ve uygulama yapýlacaðý, neler düþünüldüðü konusunda bilgi alýnmýþtýr.
Buna göre:
Cumhuriyet Meydanýn bulunduðu adada 6 adet Ýþ Merkezinin yýkýlarak Cumhuriyet Meydanýnýn büyütülmesinin düþünüldüðü,
Cumhuriyet Caddesi Kenarýndaki (Eski Özel Ýdare binalarý) 3 adet binanýn yýkýlarak ortaya çýkacak alanýn meydan ve parklarla bütünleþtirilmesinin öngörüldüðü.
Site Camisinin bitiþiðindeki Maliyeye ait binanýn yýkýlacaðý, etrafýnýn açýlacaðý, cami altýndaki dükkanlarýn kamusal alan olarak yeniden düzenleneceði,
Site Camisinin Kuzeyinde Osmaniye Caddesi, Mevlevihane Caddesi ve Himayei Eftak Sokak arasýnda kalan üçgen þeklindeki adanýn tamamýnýn yýkýlacaðý,
Atatürk Bulvarýnýn Kenarýnda Bilgisayar Firmasýný bulunduðu alanýn mevcut Ýmar haklarýnýn iptal edilerek boþaltýlacaðý yönünde bilgi verilmiþtir.
Alýnan bilgiler doðrultusunda Mimarlar Odasý Samsun Þubesi tarafýndan yapýlan deðerlendirmeleri kamuoyunun bilgisine ve dikkatine sunuyoruz.
Kentsel Dönüþüm ve Geliþim Proje Alaný; yaklaþýk olarak kuzeyde Atatürk Bulvarý, güneyde 100. Yýl Bulvarý, doðuda Osmaniye Caddesi ve Sanat Sokaðý, batýda ise Kaptanaða Caddesi arasýnda kalan alanýn belirli bölümüdür.
Bu alan Þehrin merkezinin küçük bir bölümünü oluþturmaktadýr. Þehir merkezi üstlendiði fonksiyonlar bakýmýndan bir bütündür. Kentsel Dönüþümde bütün olarak ele alýnarak planlama ve uygulama yapýlmalý. En azýndan Kuzeyde Atatürk Bulvarý, güneyde 100. Yýl Bulvarý, doðuda Osmaniye Caddesi, batýda ise Çifte Hamam caddesi arasýnda kalan bölüm beraber ele alýnýp planlanmalý ve uygulama bu kapsamda yapýlmalýdýr.
Böylece Þehrin kimliðinde öneme sahip Saathane Meydaný ve Subaþý Meydaný da dönüþüm ve uygulama kapsamýna alýnmýþ olacaktýr.
Cumhuriyet Meydanýnýn bulunduðu adada; Bafra Ýþ Haný (7 kat), Güvhan Ýþ Haný (9 Kat), Uzunoðlu Ýþ Merkezi (7 kat), Ortaklar Ýþ Merkezi (7 kat), Cumhuriyet Ýþ Haný ( 9 kat), Bestaþ Ýþhaný (8 Kat) bulunmaktadýr.
Cumhuriyet Meydaný yeterli büyüklükte olup, alan yüzölçümünün büyütülmesi zorunluluðu bulunmamaktadýr. Altý adet iþ hanýnýn yýkýlmasý durumunda, Þehrin kültürel kimliðinde önemli yeri olan Konak Sinemasý ve SSK (Sosyal Sigorta) binalarýnýn yýkýlarak yapýlan daha yüksek bina ortaya çýkacaktýr.
Kentsel dönüþüm gündeme geldiðinde kentimizde daha acil dönüþtürülmesi gereken bölgeler bulunmaktadýr, ülkemizin içinde bulunduðu ekonomik koþullar da düþünüldüðünde yapýlmasý düþünülen bu uygulamada kamu yararý bulunmadýðý aþikârdýr.
Cumhuriyet Caddesi kenarýndaki (Eski Özel Ýdareye ait) 3 adet binanýn yýkýlmasý kentimizin o bölgesine katkýda bulunabilir. Ancak bu binalar Kamunun elinde iken zemin katlarý yakýn geçmiþte satýlmýþ, dolayýsýyla mülkiyet el deðiþtirmiþtir. Yýkýlabilmeleri için satýlan zemin katlarýn tekrar kamulaþtýrýlmalarý gerekecektir. Bu durum ne kadar öngörüsüz ve plansýz hareket edildiðini, eldeki sýnýrlý kaynaklarýn verimli bir þekilde kullanýlmadýðýna örnek teþkil etmektedir.
Osmaniye Caddesi, Mevlevihane Caddesi ve Himayei Eftak Sokak arasýnda kalan üçgen þeklindeki adanýn yýkýlarak kaldýrýlmasý düþünülebilir, ancak kaynak kullanýmý dikkate alýndýðýnda zorunluluk arz etmemektedir. Burada bulunan 3 adet 4 katlý binanýn kamulaþtýrýlmasý maliyet yarar ve Kentsel Dönüþümde öncelik bakýmýndan kapsamlý bir þekilde deðerlendirmelidir.
Cumhuriyet meydaný düzenlemesi kapsamýnda, Site Camisi kompleksi içerisinde yer alan, Maliyeye ait binanýn yýkýlarak etrafýnýn açýlacaðý, cami kütlesinin korunarak etrafýndaki ticari alanlarýn yýkýlacaðý düþüncesi titizlikle ele alýnmasý ve deðerlendirilmesi gereken bir konudur.
Samsun Diyanet Sitesi Kompleksi, Ulusal mimari yarýþma projesi ile elde edilmiþ, Fikir ve Sanat Eserleri Yasasý kapsamýnda koruma altýnda olan bir yapýdýr. Ayrýca, henüz eser tescil edilmemiþ ise de mimarlýk alanýnda olduðu gibi birçok sanat dalýnda özgünlüðe sahiptir.Söz konusu yapý ülkemizde yapýlan ilk kendine özgü kabuk sistemi ile inþa edilmiþ eserlerden birisi olma özelliðinide taþýmaktadýr.
Bütün bu özellikleri eserin kültür varlýðý olarak tescilini ve korunmasýný zorunlu kýlmaktadýr. Bu sebepledir ki, söz konusu projeye yapýlmasý düþünülen müdahalelerin yapýnýn bütünlüðü ve özgünlüðünü zedeleyecek nitelikte olmamalýdýr.
Oysa, Büyükþehir Belediyesi tarafýndan yapýlmasý öngörülen müdahalelerin yapýnýn özgünlüðünü zedeleyecek nitelikler taþýdýðý anlaþýlmaktadýr.
Yine, yapýnýn ticari faliyetlerin yer aldýðý zemin katýnda yapýlmasý öngörülen düzenleme ile caminin ticari kattan giriþi ve baðlantýsý görünür hale getirilmiþ olacaktýr.Bu durum, mekânýn kamusallýðýnýn arttýrýlarak düzenlenmesi açýsýndan olumlu bir yaklaþým olarak deðerlendirilmektedir. Bu suretle cami ile meydanýn bütünleþmesi etkili bir þekilde saðlanýrken, kentlilerin mekana yaklaþýmýnda kolaylýk saðlayacaktýr.
Kentin varoluþ sürecinde payý olan ve kentin tariflenmesinin önemli aktörlerinden biri olan binalarý salt yapýsal elemanlar olarak görmemek gerekir ki, yapýlar kentin tarih süreci içerisindeki izleridir.
Bu sebeple, yýkýlmasý planlanan yapýlarýn kent belleðindeki yerinin ve kentin geçmiþi ile kurulacak baðlara vereceði katkýlarýn analizi yapýlmadan ve deðerlendirilmeden yýkýlmasý, geçmiþ yýllarda olduðu gibi kent belleðinde önemli yeri olan yapýlarýn acele bir þekilde yýkýlmasýna benzer bir yaklaþým olacaktýr.
Bu baðlamda, günümüzde özgün ve tarihi deðeri olan yapýlarla ilgili yýkým kararlarýnýn verilmesi, geçmiþin hatalarýnýn tekrarlanmasý anlamýna gelecektir.
Diðer taraftan, Kentsel Dönüþüm ve Proje alaný belirlenirken mülk sahiplerinin ve kamunun görüþünün alýnmamýþ olmasý planlamanýn amacýna ulaþmasýný zorlaþtýran önemli bir eksikliktir.
Ayrýca, fiziki ömrünü tamamlamamýþ yapýlacak düzenleme ve tadilatlarla sosyal açýdan da iyileþtirilmesi mümkün olan yapý ve projelerin yýkýlýp yok edilmesi önemli bir kaynak israfý olarak deðerlendirilmektedir.
Sonuç olarak;
Kent bütünü ulaþým dahil birlikte deðerlendirilerek dönüþümde öncelikli bölgeler belirlenmeli, öncelik sýrasýna göre uygulamaya geçilmelidir.
Yýkým projelerinden vazgeçilmeli, þehir açýsýndan önemli bir kaynak israfý önlenmelidir.
Planlama; Nazým Ýmar Planý, Uygulama Ýmar Planý ve Koruma Amaçlý Ýmar Planý kademesine uygun olarak yapýlmalý, Planlama aþamasýnda mülk sahiplerinin ve kamuoyunun görüþü mutlaka alýnmalýdýr.
Kamuoyuna saygý ile duyurulur.
|
